امروزه روش های متعددی برای برشکاری اجسام،مورد استفاده قرار می گیرد که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند.در این مقاله به یکی از تمیزترین برش ها یعنی برش لیزری می پردازیم.
برش لیزری چیست؟
برش لیزری فناوری است که در آن اشعه لیزر با متمرکز شدن بر روی یک نقطه ،نیروی بسیار قدرتمندی تولید کرده که باعث بریده شدن جسم مورد نظر با کیفیتی بسیار عالی می شود.همچنین از اشعه لیزر برای حکاکی بر روی پارچه، کاغذ، فلزات، چوب و … استفاده میشود. لیزر صنعتی در صنایع مختلفی مانند صنایع نظامی، ساختمانی، هوافضا، پزشکی، آزمایشگاهی و پژوهشی، ارتباطاتی، فیزیک، شیمی و … کاربرد دارد.
روش های برش فلزات
انجام برش بر روی فلزات به دو روش سنتی و مدرن وجود دارد که به برخی از آن ها می پردازیم:
روش سنتی
در روش سنتی برش فلزات می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- فرزکاری: یکی از روشهای قدیمی برش فلزات است.
- تراشکاری: در این نوع برش تراشکاری قطعه به صورت دورانی انجام میشود که قابلیت تولید اشکال مختلفی را دارد.
- سنگ زنی: با سایش به کمک سنگ ها جهت برداشتن ماده از سطح فلز از این روش استفاده می شود .به طور کلی برای تولید سطحهایی با کیفیت بالا کاربرد دارد.
- سمباده زنی: همانند روش سنگ زنی است با این تفاوت که میزان بار برداشته شده از روی قطعه،از سنگ زنی بسیار کمتر است.
- رزوه زنی: روش های مختلفی برای تولید پیچ و مهره و رزوه زنی وجود دارد که میتوان از استفاده از قلاویز و حدیده، استفاده از دستگاه های فرز یا تراش، رولینگ و فرمینگ نام برد.
روش مدرن
در روش مدرن برش فلزات می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- برش هواگاز: برای برش آهن و فولاد مورد استفاده قرار میگیرد و به دلیل تولید لبه های تمیز و دقیق، بسیار مناسب است. به طور معمول این روش برای ضخامت های ۱۰ تا ۲۰۰۰ میلی متر کاربرد دارد ولی با استفاده از یک سری روش ها می تواند برای
ضخامت های ۶ تا ۳۰۰ میلی متر نیز مورد استفاده قرار گیرد. - برش پلاسما: به دلیل داشتن تنوع در قیمت و انجام کار بسیار کاربردی است و نسبت به روش هواگاز سرعت بالاتری دارد.
- برش لیزر: از این روش برای بازه ۱۰ تا ۲۵ میلی متر مورد استفاده می شود. همچنین دارای دقت و کیفیت بالایی است و استفاده از این روش بسیار آسان میباشد و حتی بدون اپراتور نیز میتوان کار برش را انجام داد. لیزر در ضخامت های پایین دارای
سرعت بالایی بوده ولی سرعت آن در ضخامت های بالا به شدت کاهش مییابد. برای برش فلزات مختلف از انواع لیزرهای مختلف استفاده میشود. - برش واترجت: در برش واترجت با استفاده از فشار آب فلزات را بسیار دقیق برش می دهند. کیفیت لبه ها در این روش حتی از برش لیزر فلزات هم بهتر است، زیرا هیچ تنش گرمایی برای فلز ایجاد نمی کند. این روش برای هر نوع فلزی با هر ضخامتی
کاربرد
دارد. - برش ورق با گیوتین: برای برش ورق های فلزی بصورت سریع و بهینه این روش مورد استفاده قرار می گیرد که بسیار تمیز و چهارگوش انجام می شود.همچنین برای کنترل فعالیت دستگاه با تنظیم فاصله تیغه ها ،دستگاه مجهز به CNC می باشد.
مزیت های برش لیزری نسبت به روش های سنتی
- عدم نیاز به ماشین کاری مجدد پس از برش لیزری
- عدم ایجاد پلیسه و سوختگی بر روی سطح کار پس از برش لیزری
- از انجا که در برش لیزری اشعه به صورت کانونی می تابد، قطعات قبل و بعد از برش تغییر دمای نا محسوسی دارند در نتیجه خواص مكانيكي و فيزيكی متریال مورد استفاده حفظ می گردد.
- سرعت بالای دستگاه های لیزر برای برش قطعات
- قابلیت پیاده سازی آسان طرح ها و نقشه ها توسط ابزارهایی مانند اتوکد
- در برش لیزری فلزات بر روی قطعه ای که برش می خورد هیچ گونه فشار فیزیکی اعمال نمی شود و در نتیجه شاهد له شدن در لبه های قطعات نخواهیم بود.
- فلزات با دقت بسيار بالایی بریده می شوند که این دقت برحسب ضخامت قطعه متفاوت می باشد.
انواع لیزر های مورد استفاده در برش لیزری
لیزرها انواع مختلفی مانند لیزر گازی، لیزر شیمیایی، لیزر رادیواکتیو، لیزر جامد، لیزر فیبری و … دارند، اما در صنعت از دو نوع متداول لیزر های گازی و جامد استفاده میشود. لیزر های پرکاربرد استفاده شده در دستگاههای برش لیزر صنعتی عبارتند از:
- لیزر CO2 : که برای برش،حکاکی و تضعیف ماده مناسب است.
- لیزر های Nd و Nd-YAG : این دو لیزر سبک و روشی یکسان دارند و تفاوت آنها در کاربردشان میباشد. لیزر Nd برای تضعیف ماده و در مواقعی که قدرت زیاد و تکرار پذیری بالا مدنظر است به کار میرود. لیزر Nd-YAG برای تضعیف ماده و حکاکی روی قطعه و در مواقعی که قدرت بسیار زیاد مورد نیاز است، استفاده میشود.
هرسه نوع لیزر یاد شده را میتوان برای جوشکاری نیز استفاده کرد.
لیزر CO2 برای برشکاری صنعتی بسیاری از مواد از جمله فولاد، آلومینیوم، فولاد ضدزنگ، تیتانیم، کاغذ، موم، پلاستیک، چوب و پاچه استفاده میشود. لیزر YAG در درجهی اول برای برش و حکاکی فلزات و سرامیک ها استفاده میشود